Historia Biofeedback

EEG biofeedback jest metodą terapii, która wykorzystuje informację zwrotną o aktywności elektrycznej mózgu, aby pomóc pacjentom w poprawie ich funkcjonowania psychicznego i fizycznego. Jest to forma uczenia się, w której pacjent uczy się kontrolować własne fale mózgowe za pomocą sprzętu komputerowego i oprogramowania. Celem EEG biofeedback jest zwiększenie lub zmniejszenie pewnych rodzajów fal mózgowych, które są związane z różnymi stanami umysłowymi i emocjonalnymi.

Historia EEG biofeedback sięga lat 50. XX wieku, kiedy to Joe Kamiya, amerykański psycholog, odkrył, że ludzie mogą nauczyć się rozpoznawać i zmieniać swój własny wzorzec fal mózgowych. W swoim eksperymencie, Kamiya podłączył ochotników do elektroencefalografu (EEG), urządzenia mierzącego aktywność elektryczną mózgu, i dawał im sygnały dźwiękowe, kiedy ich mózg generował fale alfa, które są typowe dla stanu relaksu i spokoju. Po kilku sesjach treningowych, uczestnicy byli w stanie wywoływać fale alfa na żądanie, bez pomocy sygnałów dźwiękowych. Kamiya nazwał ten proces “uczeniem się alfa” i uznał go za dowód na to, że ludzie mogą wpływać na własną aktywność mózgową za pomocą sprzężenia zwrotnego1.

W latach 60. i 70. XX wieku, inni badacze kontynuowali eksplorację możliwości EEG biofeedback. Barry Sterman, neurofizjolog z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles, odkrył, że koty nauczone wzmacniać fale beta (sensoryczno-motoryczny rytm), które są związane z koncentracją i uwagą, były odporne na napady padaczkowe wywołane przez środek chemiczny2. Sterman zastosował tę metodę u ludzi cierpiących na padaczkę i uzyskał obiecujące wyniki3. W tym samym czasie, Elmer i Alyce Green, małżeństwo badaczy z Instytutu Badań nad Ludzkim Potencjałem w Kansas, opracowali system EEG biofeedback oparty na czterech podstawowych pasmach fal mózgowych: delta (0,5-4 Hz), theta (4-8 Hz), alfa (8-12 Hz) i beta (12-30 Hz). Zauważyli oni, że mistrzowie medytacji i jogi potrafili zmieniać swój stan świadomości poprzez manipulowanie tymi pasmami fal4. Greenowie zaproponowali, że EEG biofeedback może być używany do osiągania różnych stanów umysłu i ciała, takich jak relaksacja, twórczość, intuicja czy uzdrawianie.

W latach 80. i 90. XX wieku, EEG biofeedback zyskał popularność jako metoda terapii dla wielu zaburzeń psychicznych i neurologicznych. Jednym z pionierów tej dziedziny był Joel Lubar, psycholog z Uniwersytetu Tennessee w Knoxville, który badał wpływ EEG biofeedback na dzieci z zaburzeniem nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD). Lubar odkrył, że dzieci z ADHD mają niski poziom fal beta w przedniej części mózgu i wysoki poziom fal theta w tylnej części mózgu. Poprzez trening EEG biofeedback polegający na wzmacnianiu fal beta i osłabianiu fal theta, Lubar był w stanie poprawić u dzieci zdolność koncentracji, pamięci i kontroli impulsów. Lubar rozwinął również metodę EEG biofeedback zwana neuroterapią, która polega na stymulowaniu mózgu za pomocą prądów elektrycznych o niskiej częstotliwości, aby zwiększyć jego plastyczność i zdolność do uczenia się.

Inne zastosowania EEG biofeedback obejmują leczenie depresji, lęku, bezsenności, migreny, uzależnień, autyzmu, dysleksji, traumy, bólu i stresu. EEG biofeedback jest również używany do poprawy wydajności i zdolności poznawczych u sportowców, muzyków, studentów i osób starszych. EEG biofeedback jest uważany za bezpieczną i skuteczną metodę terapii, która daje trwałe efekty i minimalne skutki uboczne. Jednakże, EEG biofeedback wymaga również zaangażowania i motywacji ze strony pacjenta, a także odpowiedniego doboru protokołu treningowego i sprzętu przez wykwalifikowanego terapeutę.

EEG biofeedback jest więc metodą terapii opartą na nauce o mózgu i jego możliwościach adaptacyjnych. Jest to metoda, która ma swoją historię i rozwój, a także wiele dowodów naukowych na jej skuteczność. EEG biofeedback może być pomocny dla wielu osób cierpiących na różne problemy psychiczne i fizyczne, a także dla tych, którzy chcą poprawić swoje zdolności umysłowe i życiowe. Biofeedback to potężne narzędzie terapeutyczne, które daje pacjentom możliwość wpływania na swoje zdrowie i samopoczucie. Historia tej metody pokazuje, jak daleko zaszliśmy od pierwszych eksperymentów do współczesnych zastosowań klinicznych. W przyszłości możemy spodziewać się dalszego rozwoju tej metody i odkrycia nowych możliwości jej zastosowania.

1: Kamiya J. Operant control of the EEG alpha rhythm and some of its reported effects on consciousness. In: Tart C., editor. Altered states of consciousness. New York: Wiley; 1969. p. 519–529.

2: Sterman MB, Wyrwicka W, Roth S. Electrophysiological correlates and neural substrates of alimentary behavior in the cat. Annals of the New York Academy of Sciences. 1969;157:723–739.

3: Sterman MB. Basic concepts and clinical findings in the treatment of seizure disorders with EEG operant conditioning. Clinical Electroencephalography. 2000;31:45–55.

4: Green E, Green A. Beyond biofeedback: Frontiers of self-regulation. New York: Delacorte Press; 1977.

: Lubar JF, Shouse MN. EEG and behavioral changes in a hyperkinetic child concurrent with training of the sensorimotor rhythm (SMR): A preliminary report. Biofeedback and Self-Regulation. 1976;1:293–306.

: Lubar JF. Discourse on the development of EEG diagnostics and biofeedback for attention-deficit/hyperactivity disorders. Biofeedback and Self-Regulation. 1991;16:201–225