Rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo: u jednych szybciej, u innych wolniej. Niejednakowa jest też kolejność przyswajania sobie przez dziecko poszczególnych głosek. Stopień rozwoju mowy zależy od wpływu środowiska oraz od psychofizycznego rozwoju dziecka.
Skonsultuj się z logopedą jeśli dziecko:
ma krótkie wędzidełko języka (albo gdy masz takie podejrzenia)
ma trudności z koncentracją uwagi
7- letnie nie wymawia jakichś głosek lub wymawia je w sposób zdeformowany
ma częste infekcje górnych dróg oddechowych
ma zaburzenia słuchu fonemowego np. trudności z różnicowaniem głosek czy par słów, które różnią się jedną głoską (np. kura-góra, tom-dom, półka-bułka itd.)
ma mały zasób słownictwa
masz wątpliwości dotyczące prawidłowej budowy narządów mowy dziecka
ma trudności z nauką czytania/pisania
myli litery podobne (np. l-ł,p-b, b-d), przestawia litery w wyrazie lub wyrazy w zdaniu
głos brzmi nosowo
jąka się
W przypadku niemowląt należy skonsultować się, gdy:
niemowlę ma stale otwartą buzię (w ciągu dnia/w trakcie snu)
podczas ssania piersi czy butelki krztusi się/wydaje dźwięki podobne do mlaskania, klikania
pojawiają się problemy podczas rozszerzania diety (pojawia się niechęć do pokarmów grudkowatych, są trudności z gryzieniem/żuciem/połykaniem)
między 6. a 10. miesiącem życia nie gaworzy
po 4 miesiącu życia nie odpowiada uśmiechem na uśmiech
ok. 9 miesiąca życia nie wskazuje palcem
nie reaguje na dźwięki
niemowlę ma trudności ze ssaniem/połykaniem
Z logopedą skonsultuj się, jeśli roczne dziecko:
nie siedzi stabilnie
nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
nie reaguje na imię
nie wskazuje palcem
nie reaguje na proste polecenia
nie odwraca głowy w kierunku źródła dźwięku
nie wypowiada pierwszych słów (np. mama, tata, baba)
nie naśladuje
nie pije z kubka otwartego
ma trudności związane z gryzieniem i żuciem pokarmów
nie gaworzy
ssie kciuka
śpi z otwartą buzią
Roczne dziecko mówi od 1 do 10 słów i zaliczamy słowa typu mama, baba, tata, ale też wyrażenia dźwiękonaśladowcze czy sylaby np. mi [miś], di [drzwi] itd. Dziecko gromadzi informacje różnego rodzaju, aby w kolejnych etapach rozwoju mowy z nich korzystać. Na tym etapie jest w stanie skojarzyć usłyszane słowo z właściwym przedmiotem, a także zna i rozpoznaje swoje imię, rozumie proste polecenie. Rozumienie znacznie wyprzedza umiejętność mówienia.
Z logopedą należy się skonsultować, jeśli 2-latek:
nie mówi, nie naśladuje dźwięków otoczenia (np. hau, brum, bam, muu) albo mówi tylko kilka słów (mówi mniej niż ok. 250 słów)
nie próbuje łączyć dwóch prostych słów (np. mama da „mama daj”, mama am)
nie inicjuje kontaktu
wsuwa język między zęby podczas mówienia
ssie smoczek/je z butelki
nie reaguje na polecenia
nie podchodzi do opiekuna, aby coś pokazać np. zabawkę
nie reaguje na własne imię
nie używa gestu wskazywania
nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
je tylko wybrane produkty
nie naśladuje
nie odwraca głowy w kierunku źródła dźwięku
oddycha przez usta w dzień i/lub w nocy
chrapie podczas snu
nadmiernie się ślini
w dalszym ciągu je z butelki i używa smoczka
spędza dużo czasu przed TV
ssie smoczek/je z butelki
ssie kciuka
Zdarza się, że na tym etapie dzieci:
reduplikują sylaby pipi – kupi
opuszczają głoski (najczęściej w wygłosie i nagłosie)
pojawiają się elizje, upodobnienia
głosek, kontaminacje (połączenia dwu lub kilka wyrazów w jeden), substytucje głosek trudniejszych łatwiejszymi
Charakterystycznym zjawiskiem w okresie tworzenia przez dziecko pierwszych wyrazów są onomatopeje – odgłosy zwierząt, pojazdów, ale też onomatopeje funkcjonujące jako nazwy np. odkurzacz – buuu – dzieci same nadają dźwięki przedmiotom.
Z logopedą należy się skonsultować, jeśli 3-latek:
nie reaguje na imię
nie inicjuje kontaktu/nie wykazuje chęci do komunikowania się nie mówi/mówi niewiele
nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
nie naśladuje
jego mowa jest niezrozumiała dla otoczenia
nie buduje zdań
nie zadaje pytań
nie reaguje na polecenia
oddycha ustami w ciągu dnia
śpi z otwartą buzią/chrapie
nadmiernie się ślini
ma częste infekcje górnych dróg oddechowych
je tylko wybrane produkty
ssie kciuka
wsuwa język między zęby podczas mówienia
nie mówi głosek [p, b, m, t, d, k, g, ch, f, w, l, ł, j, n, ń, ś, ź, ć, dź]
podczas artykulacji wsuwa język między zęby
Z logopedą należy się skonsultować, jeśli 4-latek:
zamienia głoskę [k] na [t], [d] na [g], nie wymawia poprawnie głoski [l], zamienia głoski [s, z, c, dz] na głoski [ś, ź, ć, dź]
mówi bezdźwięcznie np. „fota” (woda), „tom” (dom)
jego mowa jest niezrozumiała dla otoczenia
śpi z otwartą buzią/chrapie
nie buduje zdań
nie reaguje na polecenia
oddycha ustami w ciągu dnia
wsuwa język między zęby podczas mówienia
nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
nadmiernie się ślini
nie reaguje na swoje imię
Z logopedą należy się skonsultować, jeśli 5-latek:
zamienia głoskę [k] na [t], [d], na [g], nie wymawia poprawnie głoski [l], zamienia głoski [sz, ż, cz, dż] na [s, z, c, dz] i/lubzamienia głoski [s, z, c, dz] na głoski [ś, ź, ć, dź]mówi bezdźwięcznie np. „fota” (woda), „tom” (dom)
jego mowa jest niezrozumiała dla otoczenia
nie reaguje na polecenia
realizuje głoski międzyzębowo
oddycha ustami w ciągu dnia
nie buduje zdań
śpi z otwartą buzią/chrapie
nadmiernie się ślini
nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
Koniecznie skonsultuj się z logopedą, jeśli 6-latek:
nie wymawia głosek [s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, r] lub innych głosek
W trakcie rozwoju dziecka, jednym z istotnych momentów jest nauka poprawnej artykulacji dźwięków, co ma wpływ na jego przyszły sukces w nauce, komunikacji oraz relacjach społecznych. Jednakże, co gdy nasza pociecha boryka się z problemami…
Mutyzm, czasami mylnie identyfikowany jako zwykła nieśmiałość lub opór przed mówieniem, to faktycznie skomplikowane zaburzenie komunikacyjne, które zwykle zaczyna się w dzieciństwie. Polega na niezdolności lub niechęci do mówienia w określonych sytuacjach społecznych, pomimo posiadania…
